fbpx

Wat schreef de pers over Rishi ?

  • de Volkskrant 05 Feb 2017 ★★★★★ De theaterdocumentaire RISHI is brandend actueel

    ★★★★★ DE THEATERDOCUMENTAIRE OVER EEN DONKERE JONGEN DIE IN DEN HAAG DOOR DE POLITIE WERD DOODGESCHOTEN, IS BRANDEND ACTUEEL

    door Vincent Kouters

    De fantastische spelers maken RISHI tot een heftig drama, zonder een zweem van sensatie.

    Hij was op het verkeerde moment op de verkeerde plek. Maar had hij ook de verkeerde huidskleur? De vrienden van Rishi Chandrikasing denken nog altijd van wel. Hun maat is ‘afgeknald’. De politieagent die de 17-jarige Rishi in 2012 op een perron op station Hollands Spoor in Den Haag doodschoot, houdt vol van niet. Hij schoot na een melding over een vuurwapengevaarlijke verdachte. Hij handelde volgens protocol, zegt hij. Alleen bleek later: er was nooit een wapen.

    De Haagse theatergroep Firma MES en schrijver Kees Roorda maken over dit multiculturele drama nu de geweldige en brandend actuele theaterdocumentaire RISHI. Roorda sprak met betrokkenen en bestudeerde het politiedossier. De acteurs (Daan van Dijsseldonk, Roos Eijmers en Lindertje Mans), gezeten aan een soort verhoortafel met daarop een plattegrond van Hollands Spoor, spelen om de beurt iedereen die iets te melden had in deze zaak.

    Pratende hoofden zijn het. Tekst en regie laten alle theatrale franje achterwege. Ook geen dialogen of fysiek spel dit keer. Zo objectief als mogelijk worden de tegenstrijdige verklaringen getoond. De doorgesnoven toerist die aanvankelijk de melding deed, NS-personeel, deskundigen, de moeder van Rishi, de agenten, allemaal doen ze, op hun eigen manier, vanuit hun eigen sociale bubbel, verslag van het fatale moment. RISHI is naast een reconstructie óók een verslag van de botsende diversiteit van een stad.

    De klinische benadering van de zaak – nota bene op locatie in een fantasieloos, betonnen zaaltje – werkt. De opbouw van de tekst, het tragische bronmateriaal en de fantastische spelers maken RISHI tot een heftig en onontkoombaar drama, waarin sensationalisme geen ruimte krijgt. Bovendien blijkt hoe nauwgezet het onderzoek is uitgevoerd. En dat er, hoe pijnlijk ook, meerdere waarheden naast elkaar kunnen bestaan.

  • Theaterkrant 29 Mar 2024 ★★★★★ Een theatrale reconstructie van Rishi’s dood

    ★★★★★ FIRMA MES MAAKT DE THEATRALE RECONSTRUCTIE RISHI TOT EEN ZINDERENDE EN ZELDZAAM MOOIE PERFORMANCE

    door Elisabeth Oosterling

    Op een herfstochtend staat Rishi op perron 4 van station Den Haag Hollands Spoor. Hij draagt een witte jas en staat een beetje te roken, als drie agenten het perron betreden. Ze denken dat de jongen gewapend is en trekken hun pistolen. Rishi zet het op een lopen, één van de agenten schiet. Hij raakt hem in zijn nek, de jongen stort tegen de tegels en sterft enkele uren later in het ziekenhuis.

    De dood van de zeventienjarige Rishi Chandrikasing doet in 2012 veel stof opwaaien en de storm steekt opnieuw op als de betrokken agent wordt vrijgesproken. Er zijn stille tochten en protesten, woedende vrienden en kennissen. Rishi had weliswaar een strafblad, maar was ongewapend. De media duiken er bovenop. Is dit een incident of speelt hier iets groters? Over dit fatale moment, en de chaos er omheen, maakte Firma MES de voorstelling Rishi – te zien op locatie(s) in Den Haag en vijf andere steden. Kees Roorda schreef de tekst, gebaseerd op interviews met betrokkenen en getuigenverklaringen. In regie van Thomas Schoots is de voorstelling een collage van stemmen van personages in wat soms een onwaarschijnlijke thriller lijkt.

    Zijn première beleeft Rishi in Pakhuis De Règâh aan de Hoefkade in Den Haag. Achter de ramen strekt de Stationsbuurt zich uit: bewoners hangen op het terras van een snackbar, een groepje jongens komt dollend voorbij, een oudere man schuifelt in tegenovergestelde richting. Verderop gaat de Hoefkade over in de Schilderswijk, en nog geen driehonderd meter verderop: station Hollands Spoor.

    In Rishi duiken de vaste MES-acteurs Daan van Dijsseldonk, Roos Eijmers en Lindertje Mans van de ene rol in de andere. Met minimale middelen spelen zij de getuigen op het station, een stugge agent, de jolige medewerker van een telefooncentrale, de man die het korps schiettraining geeft, Rishi’s moeder of zijn vrienden. Door hun verhalen wordt het steeds duidelijker wat zich op die ochtend in november heeft afgespeeld.

    Zo is er een man die zegt dat Rishi hem heeft bedreigd en een NS-medewerker die daar melding van maakt. Het balletje begint te rollen, steeds sneller, als een sneeuwbal die van een heuvel buitelt en alleen maar groter wordt – tot er geen houden meer aan is. Het vuurwapen is nooit gezien, maar nestelt zich toch in de hoofden van de betrokken. Het voedt hun angst: wat als die jongen gewapend het station uit rent en ‘om zich heen begint te maaien’? Er is tijdsdruk, er zijn protocollen, maar bovenal zijn er tientallen losse keuzes, die leiden tot dat moment waarop een tiener wordt doodgeschoten.

    Wie schuldig is? Het is de vraag die door de gehele voorstelling zoemt. Iedere stem voegt een laag aan het verhaal toe; het beeld wordt daardoor helderder, maar tegelijkertijd complexer. De acteurs schuiven met perspectieven en waarheden. De stemmen die zij een geluid geven, zijn gedetailleerd en veelzijdig, doordrongen van afwegingen en emoties of juist beperkt in zicht; maar de schuldvraag is onmogelijk te beantwoorden. Naar dat besef wordt door de acteurs geduldig toegewerkt. Het maakt Rishi, met al die perspectieven op dit horrorverhaal,  tot een zinderende en zeldzaam mooie performance.

  • De Groene Amsterdammer 29 Mar 2024 Wat ging hier mis?

    WAT GING HIER MIS?

    door Loek Zonneveld

    In november 2012 werd de zeventienjarige Rishi Chandrikasing op station Holland Spoor neergeschoten door een Haagse politieagent. De puber was ongewapend. Een zwerver, die overigens nooit is gevonden, had aan de politie gemeld dat de Surinaamse jongen zwaaiend met een pistool rondliep. Dat pistool is dus nooit aangetroffen. De politieagent, bijgenaamd ‘Fredje Rambo’, eerder betrokken bij een dodelijk schietincident, schoot zonder waarschuwing op de weghollende jongen. Rishi stierf in het ziekenhuis. De agent werd vrijgesproken van de aanklacht ‘dood door schuld’. Ik weet nog hoe we als treinreizigers die dag met een zorgvuldig bedoelde grote boog om het bescheiden bloemenzeetje op dat kale perron heen liepen. De sfeer om en in het station had iets tussen droevig en woedend in.

    Schrijver Kees Roorda dook in de kwestie en maakte een tekst waarin de documenten (verslagen, verhoren, telefoongesprekken, meldkamerberichten, interviews) een stem krijgen. Het Haagse toneelcollectief Firma MES bouwde er met regisseur Thomas Schoots een voorstelling uit, Rishi, die geen voorstelling is maar een reconstructie, een ‘spel’ van elkaar tegensprekende en aanvullende stemmen van getuigen, meningen, veronderstelde objectieve observaties, ware en scheefgetrokken feiten.

    Er is een tafel met een reconstructieschets en bekertjes die protagonisten en antagonisten in deze tragedie moeten voorstellen. Er zijn drie spelers (Daan van Dijsseldonk, Roos Eijmers en Lindertje Mans) die hun stemmen lenen aan de 25 kijkers, betrokkenen, achterblijvers, nabestaanden. Roorda doet iets wat bijna niet kan, maar hij probeert het toch: iedere stem blijft verdedigen wat hij of zij meent te hebben gezien. Dat geeft aan deze reconstructie iets wanhopigs. In een oprechte poging de waarheid in kaart te brengen, krijgt de waarheid steeds meer het karakter van een door elkaar getrapte legpuzzel. De oprechtheid in het zoeken naar de waarheid is vanzelfsprekend ook toegepast op de schietende agent. Schrijver Roorda: ‘Geen enkele politieman staat ’s morgens op met het voornemen om een gekleurde jongen te gaan doodschieten. Een verkeerde daad maakt iemand nog geen slecht mens.’ Die vaststelling geeft aan de niet-voorstelling Rishi bijna achter haar eigen rug om iets monumentaals. Door het verhaal van die agent bijvoorbeeld. Maar ook door het relaas van de eerste hulpverleners. Het droge toxicologisch rapport. En het verhaal van Rishi’s moeder.

    De voorstelling Rishi is nu zo’n zeventien keer gespeeld, in relatief kleine, intieme ruimten, met het publiek aan drie kanten eromheen. Ze is niet veeleisend. En ze verdient het om door veel meer mensen te worden gezien. Het is immers belangwekkend documentair theater. Nu dient zich binnenkort daarvoor een gelegenheid aan. Station Holland Spoor, waar de tragedie van Rishi zich heeft afgespeeld, ligt aan de rand van de Schilderswijk in Den Haag. Over die wijk gaat het Haagse toneelfeuilleton The Nation, dat staat geprogrammeerd op het Holland Festival (zie de special in deze aflevering van De Groene). Het Holland Festival heeft de logistieke mogelijkheden om Rishi op te nemen in een bescheiden randprogramma bij The Nation. Ik zou zeggen: aan het werk!

  • Theaterkrant 29 Mar 2024 Top 10 – Beste van seizoen 2016/2017

    BESTE VAN SEIZOEN 2016/2017
    1. Rishi door Firma MES
    2. A Dog’s Heart door De Nationale Opera
    3. Släpstick door Wëreldbänd
    4. De Modern Art Revue door Groots en Meeslepend
    5. Hoe de grote mensen weggingen en wat er daarna gebeurde (8+) door Theater Artemis / Het Zuidelijk Toneel
    6. Play Maids door Play Maids
    7. Ignite door ISH
    8. Bosch Dreams door Theater République / Les 7 Doigts de la Main
    9. Nadia (12+) door De Toneelmakerij
    10. We Are Nowhere Else But Here door Stephen Shropshire / Korzo producties, Posthof Theater Linz, Project Sally Maastricht

  • Dagblad van het Noorden 29 Mar 2024 ★ ★ ★ ★ Rake reconstructie van een fatale politie-actie

    ★★★★ RAKE RECONSTRUCTIE VAN EEN FATALE POLITIE-ACTIE

    Rishi Chandrikasing was gewend om op te vlucht te slaan voor de politie. Hij had een strafblad.

    Toen op 24 november 2012 drie gewaarschuwde agenten op een perron van station Holland Spoor op hem afliepen, rende hij weg in plaats van te bevriezen op de bevelen ‘staan blijven’ en ‘laat je handen zien’. Een van de agenten schoot. Niet op zijn benen. De kogel ging dwars door Rishi’s nek. Hij stierf ter plekke. Rishi was pas 17 jaar oud.

    Verontwaardiging
    De schietende agent dacht dat Rishi gewapend was. Het zwarte voorwerp in zijn hand was geen pistool maar een telefoon. Rishi’s dood leidde tot protesten, zoals dat enkele jaren later opnieuw gebeurde na het overlijden van Mitch Henriquez. Die bezweek na een wurggreep van opnieuw een Haagse agent. Rishi was van Hindoestaans-Surinaamse afkomst. Wat dit een blanke jongen ook overkomen? De rechtbank sprak de agent die Rishi doodschoot vrij. Opnieuw was de verontwaardiging groot.

    Zwerver
    Schrijver Kees Roorda en het Haagse gezelschap Firma MES analyseerden de gebeurtenis van die novemberdag nauwgezet. Ze bestudeerden de stukken en spraken tal van getuigen. In de voorstelling RISHI geeft een trio uitmuntende acteurs, telkens indrukwekkend van personage wisselend, 26 getuigen en betrokkenen een stem. De verhalen maken duidelijk hoe verschillend je tegen zo’n voorval kan aankijken, hoe snel zoiets kan gaan, maar ook hoe gemakkelijk er waarde is gehecht aan de getuigenis van een zwerver, die zei te zijn bedreigd (’hij is gewapend’).

    Schietinstructies
    Het kan zijn dat de ‘bijdragen’ uit meldkamers wat al te cynisch zijn aangedikt, maar qua theatraal effect treft dat de roos. Hilarisch hoogtepunt is de uitleg van een schietinstructrice, gespeeld door ex-NNT-actrice Lot van Lunteren.

    Kijkt de politie mee?
    Vrijspraak of niet, de reconstructie maakt duidelijk dat hier iets heel erg fout is gegaan. En hoe adrenaline de hersenfunctie in zo’n ‘split second’-moment kan domineren. Benieuwd of ten behoeve van de discussie, in- en extern, ook vertegenwoordigers van het politiekorps deze krachtige voorstelling hebben gezien. Of dat alsnog willen.

  • Meppeler Courant 29 Mar 2024 ★★★★★ Firma MES toont in Meppel zijn veelzijdigheid

    ★★★★★ FIRMA MES TOONT IN MEPPEL ZIJN VEELZIJDIGHEID

    Zesentwintig rollen telt de voorstelling van RISHI door Firma MES. Dat mogen er wat te veel zijn, belangrijker zijn de diversiteit en het spelplezier, de schwung waarmee die rollen vervuld worden.

    Daan van Dijseldonk is het ene moment een afgemeten, beschaafde officier van justitie, het volgende moment springt hij bovenop de tqfel en gaat als een rasechte straatschooier in straattaal tegen de politie te keer.

    Lindertje Mans is het ene moment een bedeesde verpleegkundige en het volgende moment een stoere journaliste die jongleert met feiten en cijfers. Lot van Lunteren is niet alleen een barse schietinstructeur bij de politie, maar ook een verveelde telefoniste in de meldkamer van de NS.

    Naadloos gaan de personages in elkaar over. En met zo veel overtuiging dat mannen- en vrouwenrollen er qua geslacht niet meer toe doen. Zonder aanstellerig te worden speelt Van Dijsseldonk de rol van moeder van het slachtoffer. Je zou, een tikje tendentieus misschien, kunnen zeggen: de rol overstijgt het geslacht. Rishi was een Surinaams-Hindoestaanse jongen die in 2012 op station Hollands Spoor in Den Haag door de politie werd doodgeschoten.

    De politie had een melding gekregen, dat er op het station iemand rondliep met een pistool op zak.

    Toen Rishi werd aangehouden en daarop vreemd reageerde – hij rende weg – schoot een van de agenten hem van achteren neer. De affaire deed in die tijd veel stof opwaaien, zoals sommige affaires ineens rondgonzen in de publiciteit, omdat iets in die gebeurtenis aansluit bij een latente angst, die als een vulkaan tot uitbarsting komt. De zaak Rishi maakte een wantrouwen jegens de politie los, dat sinds die tijd is gebleven.

    De voorstelling RISHI is meer dan alleen een reconstructie van de gebeurtenissen op die ochtend. Schrijver Kees Roorda en het gezelschap hebben scènes toegevoegd, die je als toeschouwer een verrassend inkijkje in het functioneren van de politie bieden, zoals bijvoorbeeld het lesje schietinstructie, gegeven door een instructeur die al heel lang in het vak zit. Verrassend genoeg zitten er bij die ‘extraatjes’, dat wil zeggen scènes die niet uit de politierapporten of de rechtbankverslagen afkomstig zijn, ook scènes waarbij de humor ondergronds meestroomt, zoals in de scène over de communicatie van de verschillende meldkamers van de NS na een lange, drukke werknacht, waarbij nogal wat informatie verschijnt en verdwijnt.

    Dit heeft iets van een bekend gezelschapsspelletje. Zelfs de droge opsomming van de verschillende verdovende stoffen in het toxicologisch rapport krijgt iets onwerkelijks en daarmee absurds. Een goede timing helpt daar een stuk bij en daar ontbreekt het in deze voorstelling dan ook niet aan.

    In het nagesprek, dat bij Firma MES een vaste gewoonte is, kwam er tenslotte nog wat meer informatie over de voorstelling aan bod. Bij sommige voorstellingen wordt tegenwoordig een inleiding gehouden. Maar een uitleiding is zeker zo interessant, bewees Firma MES na afloop.

  • De Nieuws BV, Radio 1 05 Aug 2017 Kees Roorda en Ryan Giasi in gesprek met Patrick Lodiers

    Kees Roorda en Ryan Giasi waren te gast bij het Radio 1-programma De Nieuws BV

    Hier kun je het gesprek hier terugluisteren

  • Parool 29 Mar 2024 Een theatrale reconstructie van een dodelijk schietincident

    RISHI: EEN THEATRALE RECONSTRUCTIE VAN EEN DODELIJK SCHIETINCIDENT

    door Sander Janssens

    De zeventienjarige Rishi Chandrikasing bleek ongewapend, toen hij op 24 november 2012 op perron vier van station Den Haag Hollands Spoor werd doodgeschoten door een politieagent. Firma MES brengt een theatrale reconstructie van deze noodlottige gebeurtenis.

    Het bleek een tragische samenloop van omstandigheden. Volgens een telefonische melding zou er sprake zijn van een vuurwapen, en Rishi maakte een gebaar dat werd geïnterpreteerd als een greep naar een mogelijk wapen. Bovendien zette hij het op een lopen.

    Was hij de verkeerde persoon op de verkeerde plaats? Of had Rishi, die Hindoestaans was en een licht getinte huidskleur had, daardoor eenvoudigweg net iets meer kans om die ‘verkeerde persoon’ te zijn? Toneelschrijver Kees Roorda kwam indertijd net terug uit New York. Zijn Molukse vriend werd meteen na de landing door de douane opgepakt en teruggestuurd naar Nederland. “Dat was natuurlijk behoorlijk indringend, ook omdat onze vakantie naar de knoppen was. En toen kwamen we terug en was net die situatie met Rishi aan de hand. Ik dacht meteen: het zal toch niets met zijn huidskleur te maken hebben?”

    Geïntrigeerd door het gebeuren, legde hij een dossier aan van alle verslaglegging rondom de zaak. Vervolgens belandde hij met zijn plan bij Firma MES, een jong Haags toneelcollectief. Regisseur Thomas Schoots: “We hadden in eerste instantie onze twijfels. Onze onderwerpen zijn vaak wat lichter van toon, en we vroegen ons af wie wij nu eigenlijk zijn om hier iets over te zeggen. Maar uiteindelijk hebben we besloten het toch te doen.”

    Foto: Joris-Jan Bos
    Rishi is een theatrale reconstructie waarin het publiek in een kring zit en er vijfentwintig personages voorbijkomen, allemaal gebaseerd op bestaande personen. Van directe familieleden, tot de zwerver die in eerste instantie melding maakte aan de politie. Alle personages worden gespeeld door drie witte acteurs van Firma MES. Roorda: “Het is niet alleen een waargebeurd verhaal, maar het raakt ook aan een etnische spanning in de samenleving. Dan is het nogal wat als je als drie witte acteurs zo’n verhaal gaat vertellen.”

    Voor het schrijven van Rishi verzamelde Roorda nieuwsberichten, zag hij politieverhoren in en interviewde hij naaste betrokkenen. Zo sprak hij uitgebreid met Rishi’s moeder. “Het was natuurlijk indringend om haar te spreken, maar het viel me vooral op dat ze ontzettend graag wilde vertellen. Wat haar met name motiveerde was dat ze eerherstel wilde voor haar zoon. Rishi werd onmiddellijk gebrandmerkt als crimineel, met name in het nieuws. Maar op een gegeven moment trekt die karavaan weer verder, maar dat beeld over zo’n jongen blijft bestaan.”

    Schoots: “We hebben op een gegeven moment een stuk van de voorstelling voorgelezen aan Rishi’s broer. Dat was heel heftig. De voorstelling gaat de hele tijd over het herbeleven van dat ene moment. Je kan je voorstellen dat hij er op een gegeven moment wel even genoeg van had. Maar hij is zo gewend om zoveel negativiteit over Rishi over zich heen te krijgen, daardoor kon hij heel erg vasthouden aan de momenten waarop werd gezegd dat hij ook een lieve jongen was.”

    Met een waargebeurd verhaal is je bewegingsruimte als toneelschrijver minder groot, legt Roorda uit. “Wat ik heb toegevoegd is wat er na afloop met al die mensen op emotioneel vlak is gebeurd. De opdracht die ik mezelf heb gesteld is dat ik het voor iedereen moest opnemen. Dat vond ik belangrijk, anders wordt het zo’n vooringenomen verhaal.”

    Doordat hij in zijn tekst alle personages heeft geprobeerd te verdedigen, krijg je een heleboel waarheden naast elkaar. Schoots: “We hebben geprobeerd om elk personage iets oprechts mee te geven, waardoor er bij iedereen een moment is waarop je naar ze kijkt en denkt: ja, daar kan ik in mee. Ook al ben je het in principe niet met ze eens.”

    Roorda: “Dat geldt ook voor die agent. Geen enkele agent staat natuurlijk ’s ochtends vroeg op met de gedachte om een gekleurde jongen te gaan doodschieten. Dat moet je toch voor ogen houden. Maar een verkeerde daad maakt nog niet iemand een slecht mens. Op alle betrokkenen heeft dit een enorm effect gehad op hun leven, en nog steeds. We zijn geneigd om alleen maar in goed en slecht te denken, maar we zijn het helaas allebei tegelijkertijd.”

  • AD Haagsche Courant 05 Nov 2017 Verhaal over doodgeschoten jongen maakt veel los

    Verhaal over doodgeschoten jongen maakt veel los

    RYAN EN ZIJN MISSIE NA DE ZAAK RISHI

    door Nico Heemelaar

    Bij de nabesprekingen van de voorstelling Rishi was hij er bij om zijn kant van het verhaal te vertellen. Ryan Giasi, vriend van de doodgeschoten Rishi, vindt inspiratie bij het theaterstuk van Firma MES.

    Er is de afgelopen weken een sterrenregen neergedaald over de voorstelling Rishi van de Haagse theatergroep Firma MES. De theaterdocumentaire laat aan de hand van – tegenstrijdige – getuigenverklaringen een reconstructie zien van de dramatische gebeurtenis op 24 november 2012 waarbij de politie op station Hollands Spoor de 17-jarige Rishi Chandrikasing doodschoot. Anders dan de politie vermoedde bleek het slachtoffer geen vuurwapen bij zich te hebben. De zaak deed destijds veel stof opwaaien. Rishi zou het dodelijke schot aan zichzelf te wijten hebben gehad, vond het ene kamp. Rishi had zijn huidskleur niet mee, dacht het andere kamp. Firma MES probeert nu duidelijkheid te scheppen.

    Om het stuk te maken sprak schrijver Kees Roorda met zoveel mogelijk direct betrokkenen. Daarbij kon hij niet om Ryan Giasi heen. Ryan kende Rishi goed en ook de situatie waarin hij verkeerde. Tegen wil en dank werd de jongen destijds naar voren geschoven als woordvoerder van de vrienden van Rishi. Een week lang is hij komen kijken naar de theatervoorstelling van Firma MES en bleef hij ook bij de nabesprekingen van het stuk. ,,Het is goed gemaakt’’, zegt hij. ,,Eindelijk worden ook de andere kanten van het verhaal belicht. Ik kom er zelf niet in voor, omdat ik dat niet wilde. Het is al confronterend genoeg, alles komt weer boven.’’

    Straat
    Ryan Giasi (23) heeft een verleden dat vergelijkbaar is met dat van Rishi. Giasi leefde op de straat, kreeg verkeerde vrienden en kwam geregeld in aanraking met justitie. Op zijn twaalfde werd hij uit huis gezet, hij zwierf door de stad, sliep bij het Leger des Heils tussen junks en daklozen en werd uiteindelijk geplaatst in de niet meer bestaande jeugdinrichting Glenn Mills in Wezep. Via een militaire aanpak werd geprobeerd hem daar weer in het gareel te brengen. ,,Ik was volstrekt onhandelbaar’’, blikt hij terug. ,,Rishi was ook geen lieverdje, maar het ging juist heel goed met hem toen ik hem de laatste keer ontmoette. Op de dag voordat hij werd neergeschoten vertelde hij nog hoe hij zijn moeder weer trots op hem wilde maken. Ik gaf hem tips vanuit mijn eigen achtergrond.’’

    Ryan is ondanks zijn gebrek aan opleiding en zijn jonge leeftijd opvallend welbespraakt. Twee weken geleden hield hij een lezing in Het Laakerhuis Speakers Corner, een debatmiddag in Laakkwartier. ,,Als iemand een fout begaat, is deze persoon dan voor altijd fout?’’, was de vraag die hij zijn gehoor voorlegde. Ryan Giasi: ,,Als je eenmaal een strafblad hebt, ben je voor het leven getekend. Het is oneerlijk om iemand af te rekenen op zijn jeugd. Kinderen ontsporen vaak omdat de gezinssituatie niet in orde is. Ze komen bij hulpverleners terecht met de beste bedoelingen, maar die kennen de situatie alleen van de theorie. Toen ik in jeugddetentie zat wilde ik mijn havo afmaken, maar dat kon niet omdat er geen begeleiding was en ik niet naar een buitenschool mocht. Wat ik nu doe, is louter gebaseerd op de praktijk en mijn eigen ervaringen. Ik wil een boek schrijven over mijn leven, er valt genoeg te vertellen. Zo heb ik ook een eigen bedrijf gehad in evenementen waarmee ik veel geld verdiende, dat ik flink liet rollen. Totdat ik failliet ging.’’

    Vanuit het niets heeft Ryan zijn leven weer opgebouwd. Hij is een begenadigd spreker en wil een vlog beginnen over maatschappelijke onderwerpen. Ook werkt hij aan een festival voor jongeren (streven: eind augustus in Den Haag) dat de verbondenheid moet bevorderen. ,,We leven in Nederland te veel langs elkaar heen’’, zegt hij. ,,Als we meer praten, begrijpen we elkaar ook beter. Ik hoop daar een steentje aan bij te kunnen dragen. Daarom is de voorstelling Rishi ook goed, inclusief de nabesprekingen. Jammer dat het publiek bijna uitsluitend bestaat uit autochtone Nederlanders. Vanuit mijn achtergrond probeer ik iedereen aan te sporen toch ook te gaan kijken.”

    Mediageil
    ,,Toen ik vijf jaar geleden als woordvoerder van de vrienden van Rishi fungeerde, kreeg ik veel shit over mij heen. Sommigen noemden mij ‘mediageil’. In de Hindostaanse gemeenschap vond ik ook geen steun. De vuile was buiten hangen, doe je niet in mijn cultuur. Maar juist door weg te kijken, los je problemen niet op. Tijdens de zaak Rishi schrok ik wel hoe media soms met de feiten aan de loop gingen. Misdaadverslaggevers als Peter R. de Vries en John van den Heuvel hadden al direct hun oordeel klaar. Dat was ook heel pijnlijk voor de familie. Toen we een stille tocht hielden, heeft de politie een klemmend beroep op ons gedaan de orde te bewaren. Nadat de zaak vervolgens in de doofpot dreigde te belanden en nooit meer iemand het echte verhaal heeft opgeschreven, heb ik vaak gedacht ‘hadden wij het maar anders gedaan’. Bij de voorstelling heb ik een agent gesproken van het bureau dat destijds verantwoordelijk was voor deze gebeurtenis. In de gang zei ik tegen hem: ‘Een paar jaar geleden zou ik je op je bek hebben geslagen, nu zijn we tenminste in gesprek met elkaar’. Je hoeft het niet eens met elkaar te zijn, maar door te praten, luisteren en elkaar te ontmoeten, kunnen we een hoop problemen oplossen.’’

  • Omroep West 29 Mar 2024 Beklemmende voorstelling over dood Rishi

    BEKLEMMENDE VOORSTELLING OVER DE DOOD VAN RISHI MAAKT INDRUK OP PUBLIEK

    Confronterend. Zo wordt de voorstelling RISHI van Firma Mes omschreven door het publiek. Al helemaal door mensen die dicht betrokken waren bij de dood van Rishi Chandrikasing, de 17-jarige Hagenaar die op Station Den Haag HS werd doodgeschoten door een politieagent.

    Ryan Giasi was een goede vriend van Rishi. Hij ziet de voorstelling op vrijdagavond voor het eerst. Bij het tot stand komen van de voorstelling hebben de makers ook met hem gesproken over hoe hij alles van dichtbij heeft meegemaakt. De voorstelling maakt een diepe indruk op hem. Met name ook omdat de voorstelling een reconstructie is van de tragische dood van Rishi.

    ‘Tijdens de rechtszaak waren videobeelden te zien van wat daar gebeurde’, aldus Giasi. ‘Als dat wordt nagespeeld dan komt dat ook weer naar boven. En als je daarover in gesprek gaat dan zie je die beelden weer terugkomen.’

    Nagesprek
    Na afloop van de gesprek blijft het merendeel van het publiek nog even hangen voor een nagesprek met de makers van de voorstelling. Het publiek is lovend. Niet alleen over de voorstelling, maar ook over de manier waarop alle betrokkenen vanuit hun eigen visie het verhaal kunnen vertellen.

    Een bezoeker vat dat mooi samen: ‘Dat er zoveel verschillende versies van de waarheid zijn. Dat je als publiek ook echt kan meevoelen in al die verschillende kanten van het verhaal van al die betrokkenen.’

    Hier kun je de bijbehorende video terugkijken

  • Trouw 29 Mar 2024 Een live-reconstructie in het theater

    EEN LIVE-RECONSTRUCTIE IN HET THEATER

    door Hanny Alkema

    ‘RISHI’ Een dodelijk schietincident op het Haagse station Hollands Spoor. Kees Roorda schreef een theatrale reconstructie, ‘Rishi’. Over de impact van een paar seconden op veel levens.

    Zeventien jaar was hij en ongewapend. Bleek achteraf. Op zaterdag 24 november 2012, ‘s ochtends om 6.13 uur, werd Rishi Chandrikasing op perron vier van het station Hollands Spoor in Den Haag door de politie neergeschoten. Na een melding over een bedreiging met een pistool. Een noodlottige samenloop van omstandigheden?
    Schrijver/theatermaker Kees Roorda trok zich het voorval aan. “In diezelfde periode ging ik met mijn vriend Rob, dj en Molukker, voor een vakantie naar New York. Op het vliegveld daar werd hij met een smoes tegengehouden, geboeid afgevoerd naar een cel en de volgende dag op het vliegtuig retour Nederland gezet.”
    “Heel veel later is het via de Nederlandse cultureel attaché rechtgezet, hij kreeg zelfs een visum voor tien jaar. Maar ik ben er nog steeds van overtuigd dat hij er toen in is geluisd vanwege zijn huidskleur.”
    “Door dit akkefietje had ik extra aandacht voor het geval Rishi, een licht getinte jongen, Hindoestaan, die al meteen overal werd afgeschilderd als crimineel. Er werd onverschillig over gedaan. Dat brak mijn hart. En het ebde, zoals dat vaker gaat, al te snel weg uit het brandpunt van het nieuws. Dan blijft alleen hangen dat het om een crimineel zou gaan.”

    En dan ruim vier jaar na dato het toneelstuk ‘Rishi’ vanuit die betrokkenheid?
    “Engagement is een dramatische valkuil. Je hebt vaak meer afstand nodig om de zaak in een breder perspectief te bekijken. Ik ben niet meteen aan het stuk gaan schrijven. Ik heb het stof eerst laten neerdalen, anders was het waarschijnlijk een vooringenomen stuk over discriminatie en racisme geworden. Ik heb een dossiertje aangelegd, maar allereerst ben ik naar de moeder van Rishi gegaan om een soort toestemming te krijgen en haar te interviewen. Daarna volgden als een waaier allerlei mensen eromheen, vrienden, betrokkenen.

    En die discriminatie als motief?
    “Dat deed er voor mij langzamerhand niet meer toe. Interessanter werd dat ik allemaal verschillende verhalen kreeg over dezelfde werkelijkheid van die ene seconde.
    “Het zogenaamde Rashomon-effect over de subjectiviteit van waarneming – genoemd naar de film uit de jaren vijftig, waarin de Japanse regisseur Kurosawa vier mensen elk hun eigen verslag liet doen van een misdaad. Feiten worden vloeibaar in de herinnering van mensen, er ontstaat een emotionele werkelijkheid. Tijdens de stille tocht na de dood van Rishi is er zelfs een nieuwe liefde ontstaan tussen een vriend en vriendin die elkaar daarvoor niet kenden. Die beschouwden dit als een teken van Rishi.”

    In de aankondiging heet Rishi een live-reconstructie.
    Rishi is fictie. Wel op feiten gebaseerd, maar het zijn niet allemaal letterlijke relazen. Voornamelijk in monologen laat ik tweeëntwintig mensen aan het woord – verbalisanten, een schoolvriend, een neef, een journalist, een verpleegkundige, de meldkamer, de schutter, eerstehulpverleners. Ik heb niet iedereen zelf gesproken, bijvoorbeeld niet die agenten. Daar is geen tijd voor, kreeg ik te horen, en het is te emotioneel voor hen. Ik heb nog gevraagd of ik het verzoek aan henzelf mocht overbrengen, maar daar is niet meer op gereageerd. Het is die defensieve reflex van de politie, waardoor ze op het menselijke vlak vaak tekortschieten.”
    “In een discussie hierover zei een vriend: Black life matters, but doesn’t blue life matter? Dat is waar. Er mag ook best meer begrip zijn voor de reële problemen van het blauw op straat. Wat ik in het theaterstuk probeer te laten zien: de werkelijkheid is zo weerbarstig dat het nooit en voor niemand gemakkelijk is.

    De hulpverlener die poogt te reanimeren, al komen de hersens naar buiten.
    De agent die altijd herinnerd zal worden als degene die een onschuldige jongen neerschoot.
    Jozias van Aartsen die dit voorval bij zijn afscheid als burgermeester van Den Haag een van de dieptepunten in zijn carrière noemde.”

    Fictief of niet, de teksten klinken behoorlijk authentiek.
    “Ik heb alle verhoren, politierapporten, getuigenverklaringen en ook de rechterlijke uitspraak gelezen. Met toestemming van de familie. Meenemen of kopiëren mag niet, maar zo kon ik feitelijke gegevens controleren. Maar ik lees snel. En formuleringen blijven me bij. Zoals de term ‘veredelde tikgeiten’, als de schutter het heeft over de administratieve afdeling waarnaar hij na het incident werd overgeplaatst. Dan krijg je wat meer een beeld van iemands persoonlijkheid.”

    Al die tweeëntwintig personages worden afwisselend gespeeld door slechts drie acteurs, van Firma MES. Waarom?
    “Ik wilde per se dat het stuk in Den Haag gemaakt zou worden. Via Theater aan het Spui kwam ik bij de Firma MES, het huisgezelschap daar. Een kleine, goed op elkaar ingespeelde groep. Heel prettig vind ik dat ze het sober houden en niet allerlei kunstgrepen toepassen, met stemmetjes of allerlei kledingstukken. De overgangen tussen de verschillende personen moet het publiek uit de tekst opmaken. Zo krijgt het een beter en meer caleidoscopisch beeld van het incident dan via typetjes.”

    En dat toxicologische rapport tussendoor?
    “De puur feitelijke en droge opsomming daaruit vormt een wezenlijk contrast met alle brokstukken van persoonlijke verhalen over het gebeuren. Een reeks mooie woorden waaruit je kan opmaken dat Rishi geblowd had, maar die tegelijk ontmenselijkt. Bijna muziek, vind ik.”

    Waarom hebt u het stuk eigenlijk niet zelf geregisseerd?
    “Daar ben ik vaak mee in de knoei gekomen. Als ik een eigen stuk regisseer, ben ik altijd ook aan het schrijven en veranderen. Acteurs zijn dan voor mij de personages. Ik noem ze dan haast automatisch bij de naam van hun personage in plaats van hun eigen naam. Frustrerend voor hen en voor mezelf.”

    Komt Rishi’s familie kijken?
    “Zijn broer is al bij een reading geweest. Hij was vooral blij dat Rishi sympathiek werd neergezet. En dat hij nog even tot leven kwam als een bruisende tiener vol toekomst, wat ik zelf ook belangrijk vind. Of zijn moeder komt, weet ik niet. Sinds zijn dood komt zij de straat niet meer op, bang als ze is om degene die haar zoon doodschoot tegen te komen. Zij volgt wel alles over Rishi op internet. Daar wordt nu weer geroepen dat zij via dit stuk veel geld verdient over het lijk van haar zoon. Onzin, maar voor haar een extra klap. Als ze komt, kan dat voor haar therapeutisch werken. Hoop ik. Als het stuk één ding laat zien, is het hoeveel impact zo’n paar seconden op zoveel levens heeft.”

     

    DE ZAAK-RISHI
    Het begon met een melding aan de politie: een man op station Hollands Spoor zou een vuurwapen bij zich hebben. Op perron vier kreeg de politie Rishi in het oog: die moest het zijn. Maar op het commando ‘Blijf staan, je bent aangehouden’, zet die het op een lopen. Een agent schiet en raakt Rishi in de hals. Twee uur later overlijdt hij.

    Geen moord of doodslag, oordeelde de rechtbank uiteindelijk. De verdachte politieman treft geen blaam, want van opzet was geen sprake; hij mikte slechts op Rishi’s bovenbenen.

    De agent was niet bij de uitspraak, de moeder van Rishi wel, met een foto van haar zoon bij zich. Vrienden van hem applaudisseerden demonstratief bij de uitspraak en protesteerden ook verbaal.

     

    SCHRIJVER/THEATERMAKER KEES ROORDA
    Kees Roorda (1967) is schrijver en theatermaker. In 2004 richtte hij theatercollectief The Glasshouse op. Hij schreef en regisseerde daar onder meer ‘Waterkou’ (2009, over een internetdate), ‘Hondenliefde’ (2010, coproductie met poppentheater van Ulrike Quade) en ‘Melk en Bloed’ (2012, een tragikomische plattelandsthriller), ‘Farah Diba’ (2012, over twee Iraanse vrouwen). Voor Tryater schreef hij ‘De Wouden’ (‘De Wierheid fan Wylgeragea’, 2016, over de Marianne Vaatstra-kwestie). Op 22 april wordt zijn toneelbundel ‘Eclips en andere toneelteksten’ gepresenteerd.

     

  • AD Haagsche Courant 04 Nov 2017 ‘Hopen op eerherstel voor Rishi’

    ‘HOPEN OP EERHERSTEL VOOR RISHI’

    door Nico Heemelaar

    Gisteravond was de eerste try-out van de eerste theatervoorstelling Rishi. Auteur en theatermaker Kees Roorda beet zich vast in een politiezaak die destijds veel stof deed opwaaien.

    Er komt geen officiële première, theatergroep Firma MES begint met drie try-outs en laat het stuk dan het stuk. “Het onderwerp ligt gevoelig, het is een andersoortig project dan onze normale voorstellingen”, laat de groep weten. Regisseur, theatermaker en schrijver Kees Roorda kwam met het idee een stuk te schrijven over de dood van de 17-jarige Rishi Chandrikasing. Hij werd op 24 november 2012 op station Hollands Spoor door een agent doodgeschoten omdat de politie aanwijzingen had dat hij vuurwapengevaarlijk was. De daad deed destijds veel stof opwaaien, vooral omdat het slachtoffer ongewapend bleek te zijn.

    Roorda, zelf Amsterdammer, werd vooral geraakt door de afwikkeling van de zaak, “Voor mij was het de vraag of de huidskleur van het slachtoffer een rol kon hebben gespeeld”, zeg hij. “Mijn vriend is Moluks, ik ben blank. Uit ervaring kan ik zeggen dat we als witte mensen een streepje voor hebben. Persoonlijk onze pijnlijkste ervaring was toen we een keer samen naar Amerika gingen. Mijn vriend had zijn reisvergunning niet goed ingevuld. Hij werd onderschept en ondervraagd, terwijl ik mocht doorlopen. Hij heeft die nacht in een detentiecentrum gezeten, kreeg gevangeniskleren aan en werd de volgende dag geboeid in het vliegtuig teruggezet. Uiteindelijk hebben we excuses gekregen, maar het is dan wel gebeurd.”

    Vonnis
    In het persoonlijk voorval ziet Kees Roorda enige parallellen met de zaak Rishi. De jongen bleek achteraf geen vuurwapen te dragen maar het vonnis was al geveld en het publiek had zijn mening gevormd. Kees Roorda: “Direct na het voorval was er heel veel media-aandacht. Peter R. de Vries, John van den Heuvel, allemaal hadden ze hun oordeel al direct paraat. Toen de waarheid boven tafel kwam, was er nauwelijks meer aandacht voor deze zaak.”

    Voor zijn stuk heeft Roorda uitgebreid gesproken met Rishi’s familie en vrienden. Ook kreeg hij via de advocaat inzage in het politiedossier. De politie wilde zelf niet meewerken. “Wat ik heel jammer vind”, zegt Roorda. “We hebben een goed politieapparaat, het is daarom onnodig dat er zo defensief wordt gereageerd. Meer openheid zou leiden tot meer begrip bij bepaalde bevolkingsgroepen. Ik ben geen jurist, maar ik hoop dat er met de voorstelling eerherstel komt voor Rishi.”

  • De Posthoorn 04 Nov 2017 Firma MES brengt RISHI op het toneel

    FIRMA MES BRENGT RISHI OP HET TONEEL

    door Tanja Verkaik

    Theatergroep Firma MES gaat geen uitdaging uit de weg. Zo stonden de acteurs al in een Haags bordeel en gooiden de grote zaal van Theater aan het Spui vol met spullen uit de kringloopwinkel voor hun voorstelling TROEP. Vanaf deze week is het serieuzere RISHI te zien in Pakhuis de Règâh aan de Hoefkade 11. “Het verhaal van Rishi Chandrikasing, die in 2012 is doodgeschoten op Den Haag HS is zo ver weg, maar tegelijkertijd ook zo dichtbij”, vertelt Firma MES-regisseur Thomas Schoots. “Het is een zwaardere voorstelling dan we normaal maken, maar we vinden het een belangrijk verhaal om te vertellen. Het is een zaak is die op zoveel mensen indruk heeft gemaakt.”

    In november 2012 is de 17-jarige Rishi doodgeschoten door een politieagent. Rishi zou bewapend zijn, maar dat bleek niet het geval. Een zaak die een hoop stof heeft doen opwaaien. Schrijver Kees Roorda liet zich inspireren door het politierapport met getuigenverslagen en interviewde enkele betrokkenen. Dit alles verwerkte hij tot een serie teksten die tijdens een live-reconstructie door drie acteurs worden vertolkt. “Hij wilde graag dat het stuk door een Haags gezelschap werd gespeeld”, verklaart Schoots de keuze voor Firma MES. “De voorstelling is geïnspireerd op de werkelijkheid, we hebben er niets bij verzonnen.” In de voorstelling vragen acteurs zich af of Rishi destijds de verkeerde persoon op de verkeerde plaats was. In een reeks monologen komen verschillende partijen aan het woord, zoals de moeder, neef, de politieagent die schoot, een journalist, een getuige en een machinist. “Het is een zaak met alleen maar verliezers”, concludeert Schoots. “We bieden geen oplossing, maar geven inzicht in waarom het is gebeurd. Het gaat ook over de tekortkomingen in de systemen. Voordat een melding bij de agent in kwestie is bijvoorbeeld.”

    De familie van Rishi is betrokken geweest bij het maakproces. “Aan de ene kant is het heel moeilijk voor ze dat het stuk nu op het toneel komt, aan de andere kant is het ook een manier om hem levend te houden.” Na 4,5 jaar vindt Schoots het een goed moment om terug te kijken. “Er is nu iets meer afstand en dat zorgt voor nuance.” De voorstelling speelt zich af in Pakhuis de Règâh, vlakbij Hollands Spoor. “Pakhuis de Regah is een laagdrempelige plek, want we proberen iedere voorstelling weer een nieuw publiek aan te trekken.” Rishi is daar tot vrijdag 14 april te zien en van 18 tot 22 april.

  • Omroep West 04 Apr 2017 ‘Rishi mag niet worden vergeten’

    ‘RISHI MAG NIET WORDEN VERGETEN, VOORSTELLING IS EEN MOOI MONUMENT’

    De dood van Rishi Chandrikasing op Station Den Haag HS is een van de meest spraakmakende rechtszaken van de afgelopen jaren. De 17-jarige Hagenaar werd doodgeschoten door een politieagent, die schuldig werd bevonden, maar niet veroordeeld. Het Haagse theatergezelschap Firma MES speelt vanaf volgende week maandag een reconstructie van deze noodlottige gebeurtenis.

    De voorstelling wordt gespeeld in het Pakhuis De Règâh op de Hoefkade. Dit is op steenworp afstand van het treinstation, wat heel even ook een optie was als speellocatie. Maar los van de praktische problemen, bleek dat geen goed idee. Actrice Lindertje Mans: ‘We vonden het zelf te heftig om het daar te doen. Deze plek heeft een beetje afstand, maar je voelt dat het wel dichtbij is. Dat vonden we beter voor dit stuk.’

    Voor de voorstelling is ook contact geweest met familie en vrienden van Rishi. Volgens actrice Roos Eijmers is dat heel heftig: ‘Aan de ene kant proberen ze door te gaan met hun leven, maar ze vinden het ook belangrijk dat het niet wordt vergeten. Ze zien het als een mooi monument voor Rishi, dat wij hopelijk kunnen oprichten.’

    Huidskleur
    Centrale vraag tijdens de voorstelling is: Was Rishi de verkeerde persoon op de verkeerde plaats? Acteur Daan van Dijsseldonk: ‘Wij hebben ons afgevraagd zou het ons ook kunnen overkomen. Misschien heeft huidskleur er wel meer mee te maken dan we zouden willen. Bij het maken van de voorstelling is niet gebleken dat dat helemaal niet zo is, maar dat het nog veel complexer is en dat het met nog heel veel meer factoren te maken heeft dan alleen huidskleur.’

    Een van de factoren die daarbij een rol speelt is de angst voor de politie. Rishi was eerder in aanraking geweest met de politie. Van Dijsseldonk: ‘Daaruit komt misschien ook wel voort dat je wegrent voor de politie. Iets wat ik niet in eerste instantie zou doen, maar hij wel omdat hij zich misschien benadeeld voelt door de politie en daarom ook wegrent. En dat is in deze situatie wel essentieel geweest.’

    Hier kun je een kort item bekijken dat Omroep West maakte in Pakhuis De Règâh

  • Radio West 04 Mar 2017 Daan en Roos bij Studio Haagsche Bluf, Part II

    Daan en Roos werden, dit keer op afstand, kort geïnterviewd bij Studio Haagsche Bluf, op Radio West.

    Vanaf 0:36:22 kun je het gesprek hier terugluisteren

  • FunX 04 Jun 2017 Roos bij FunX

    Roos was te gast bij FunX.

    Hier kun je het gesprek hier terugluisteren

  • BNR Nieuwsradio 29 Mar 2024 Kees Roorda in gesprek met Diana Matroos

    Kees Roorda was te gast bij BNR-Nieuwsradio.

    Vanaf 1:13:11 kun je het gesprek hier terugluisteren

  • Den Haag Centraal 29 Mar 2024 Luikjes die opengaan

    Firma MES over doodgeschoten Rishi

    LUIKJES DIE OPENGAAN

    door Eric Korsten

    Theatergroep Firma MES kiest in zijn nieuwste voorstelling RISHI voor een actueel politiek vraagstuk: de 17-jarige Rishi Chandrikasing, de jongen die in 2012 op station Hollands Spoor door de politie werd doodgeschoten. “Zwaarder dan gewoonlijk voor MES,” bevestigt vaste MES-regisseur Thomas Schoots. “Maar ook een Haags verhaal, want het drama heeft zich hier in de stad afgespeeld en is erg tastbaar, iedereen komt weleens op Hollands Spoor of kent de plek. Als ik daar op de perrons loop, schiet het noodlottige gebeuren onwillekeurig altijd wel even door mijn hoofd.” Schoots noemt de voorstelling ‘een emotionele reconstructie’. “We zijn niet op zoek naar waarheidsvinding, daar is de journalistiek voor, of de rechtspraak,” legt hij uit. “Evenmin wijzen we een schuldige aan. Onze aandacht gaat veeleer uit naar de mensen achter de feiten, dat is immers het wezen, de bestaansgrond, van theater.”

    In RISHI treden meer dan twintig personages voor het voetlicht. Het zijn monologen voor de drie MES-acteurs, die dus flink aan de bak mogen. Daardoor kunnen vele gezichtspunten en invalshoeken worden getoond. Toneelschrijver Kees Roorda, en daarna ook de acteurs van MES en Schoots zelf, zijn daartoe op theebezoek gegaan bij uiteenlopende betrokkenen, van politie tot familie en van getuigen tot vertegenwoordigers uit de Surinaams-Nederlandse gemeenschap in Den Haag. ” De gebeurtenissen rond Rishi krijgen zo een diepere lading. Bovendien zijn er daardoor wat luikjes in ons hoofd opengegaan,” zegt Schoots. “Etnisch profileren is in het geval van Rishi een factor van betekenis, maar net zo goed zijn er algemeen menselijke tekortkomingen die een rol spelen, zoveel is ons wel duidelijk geworden. De verkeerde persoon op de verkeerde plaats, ja. Maar ook technische onvolkomenheden zijn in het spel, zoals het haperende communicatiesysteem waarmee de politie haar werk heeft moeten doen. Ook over de rol en het functioneren van de journalistiek valt veel op te merken. Er zitten aan het drama echt heel veel kanten en gezichtspunten. En met alleen maar verliezers.”

    Voorval
    Toen toneelschrijver Kees Roorda uit persoonlijk engagement bij MES aanklopte met het idee om rond de gebeurtenissen met de Haagse jongen van Hindoestaans-Surinaamse komaf een theaterstuk te maken, was al snel de vraagstelling duidelijk die eraan ten grondslag zou liggen. Was Rishi de verkeerde persoon op de verkeerde plaats? Naast de gesprekken die hij voerde, verdiepte de in Amsterdam wonende Fries zich uitgebreid in de politierapporten, de getuigenverklaringen en de rechterlijke uitspraak. Zo heeft hij een caleidoscopisch beeld gekregen van wat er die ochtend van minuut tot minuut op het station gebeurd moet zijn. Maar ook van het effect dat de dramatische gebeurtenissen op alle betrokkenen heeft gehad.

    Aan de samenwerking met MES ligt voor Roorda een persoonlijke gebeurtenis ten grondslag: “Toen ik een tijd geleden met mijn vriend van Molukse komaf de VS bezocht, mocht ik daar wel de grens over maar hij niet. Waarom? Naderhand bleek dat hij een bepaald formulier verkeerd had ingevuld. Hij werd geboeid afgevoerd. Heel intimiderend allemaal. Nadat ik las over de gebeurtenissen rond Rishi, bedacht ik meteen in hoeverre ook zijn huidskleur een rol kon hebben gespeeld.”

    RISHI gaat zich op de hoek van het station Hollands Spoor afspelen, in Pakhuis de Règâh. aan de Hoefkade, gevestigd in het gebouw van de Bazaar of Ideas. In het verleden warn onder meer de Pier, New Babylon, de ontspannings- en ontvangstruimten van seksclub Mayfair en leegstaande kantoren aan de Binckhorstlaan het decor voor producties van MES.

  • AD Haagsche Courant 29 Mar 2024 Dood Rishi onderwerp theaterstuk

    DOOD RISHI ONDERWERP THEATERSTUK

    door Nico Heemelaar

    De Haagse theatergroep Firma MES werkt aan een voorstelling over de dood van Rishi Chandrikasing. 

    De 17-jarige Rishi werd op 24 november 2012 op station Hollands Spoor door een agent doodgeschoten omdat de politie aanwijzingen had dat hij vuurwapengevaarlijk was. De zaak deed destijds veel stof opwaaien, vooral omdat het slachtoffer ongewapend bleek te zijn.

    Firma MES heeft in de afgelopen jaren vaker voorstellingen op locatie gemaakt over typisch Haagse onderwerpen. Zo gaf de groep theatrale rondleidingen in nachtclub Mayfair aan de Bilderdijkstraat en speelde het afgelopen herfst in een oud bedrijfspand in de Binckhorst de
    voorstelling IJS&VIS een denkbeeldige liefdesromance binnen de ondernemersfamilies Simonis en Talamini (Florencia). Rishi wordt vanaf april op nog nader te bepalen locaties in Den Haag opgevoerd en gaat daarna ook naar Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Leiden en Haarlem.

    “We zijn voor deze productie benaderd door schrijver Kees Roorda”, zegt regisseur Thomas Schoots. “Hij wilde graag een toneeltekst maken over deze gebeurtenis en had daarover al contact gehad met de familie. We hebben binnen de groep lang gepraat of we over deze zaak wel theater kunnen maken. Het is een zwaar onderwerp, het gaat over echte mensen en er is veel over te doen geweest.”

    Wat voor Firma MES de doorslag heeft gegeven, is de plek waar de jongen is neergeschoten. Thomas Schoots: “Perron 4 op Hollands Spoor is een plek waar wij zelf ook geregeld komen. Dan rijst de vraag: had dit ons ook kunnen overkomen?”

    Voor het stuk Rishi heeft schrijver Kees Roorda zich verdiept in politierapporten, getuigenverklaringen en de rechterlijke uitspraak. Hij heeft onder meer gesproken met Rishi’s moeder, zijn neef en hun advocaat. Hoewel de groep spreekt van een live-constructie van de gebeurtenis, is het volgens Schoots geen documentaire of journalistieke voorstelling. “Vanuit verschillende perspectieven proberen we de zaak te belichten: vanuit nabestaanden, de politie en de journalist die verslag heeft gedaan van de gebeurtenissen. Rishi zelf komt er fysiek niet in voor.”

    AD reconstructie Rishi

  • De Volkskrant 29 Mar 2024 Overwinnen

    OVERWINNEN

    door Hassan Bahara

    Een ontmoeting op Hollands Spoor, vier jaar later

    Ryan Giasi (23) is een jongen die je heel stevig tegen je aan wilt drukken om alle liefde en veiligheid in hem te persen die hij in zijn jeugd gemist heeft.

    ‘Toen ik zes weken oud was, hield ik van de ene op de andere dag op met eten’ vertelt Giasi als ik hem spreek in de Starbucks van het Haagse treinstation Hollands Spoor. ‘Als ik niet aan de sondevoeding in het ziekenhuis was gelegd, had ik mijzelf waarschijnlijk doodgehongerd.’

    Volgens Giasi hield hij op met eten vanwege het geweld dat er thuis heerste. ‘Ik heb denk ik zelfs in de buik van mijn moeder gemerkt hoe los de handen van mijn vader zaten.’

    Je probeert je voor te stellen hoe groot de wanhoop van een baby moet zijn om zichzelf de wereld uit te hongeren − maar je komt er niet bij met je verstand, je wilt er niet bij.

    Vier jaar geleden sprak ik Giasi voor het eerst. Het was rondom de tragische geschiedenis van Rishi Chandrikasing, de Haagse jongen die eind 2012 op Hollands Spoor door een politiekogel om het leven was gekomen. Giasi − een jeugdvriend van Chandrikasing − stond veel media te woord. Een dag voor de schietpartij hadden ze nog met elkaar gehangen.

    Moeilijk te peilen jongen, vond ik Giasi toen. Harde blik in zijn ogen. Op mijn vragen reageerde hij kortaf. Hij had dat sinistere, dat doodse, dat jongens kunnen hebben die meer meegemaakt hebben dan goed voor ze is op die leeftijd.

    Nu biedt hij zijn excuses aan voor zijn stugge gedrag van destijds. ‘Ik stond voor de ene na de andere cameraploeg. Steeds hetzelfde verhaal vertellen. Ik werd er gek van. Maar het moest. In dit land zijn we zo harteloos, mensen komen niet voor elkaar op.’

    Twee weken geleden zocht Giasi opeens contact met mij op. Hij wilde zijn verhaal kwijt over zijn verblijf in de inmiddels opgedoekte jeugdinstelling Glen Mills, waar ze moeilijke jongens met militaristische hand in het gareel probeerden te krijgen.

    ‘Dachten ze dat we Amerikaanse gangsters zijn ofzo?’ zegt Giasi. ‘We waren kinderen. Maar we werden er mishandeld. Hoe dachten ze ons daarmee te helpen?’

    De biografie van Giasi barst van de ijzingwekkende verhalen. Het ontbreekt mij aan de ruimte om alles aan bod te laten komen. Er is het onvoorstelbare geweld thuis. Er is de uithuisplaatsing op zijn twaalfde. Er is de gang langs de jeugdinstellingen. Er is de agressie, het dealen, de zelfmoordgedachten.

    ‘Ik heb als veertienjarige tussen daklozen en junkies geslapen bij het Leger des Heils. Ik heb mijn havodiploma niet kunnen halen omdat niemand binnen de jeugdinstellingen bevoegd was mij les te geven.’

    Het ontbreekt mij ook aan de ruimte om te vertellen hoe Giasi al deze ellende heeft kunnen overleven en nu bezig is overeind te krabbelen − in september wil hij beginnen aan een opleiding om jongeren de hulp te kunnen geven die hij vroeger miste.

    Hij raakt me echt ontzettend, deze grappige, charmante en reteslimme jongen, die op miraculeuze wijze een manier heeft gevonden om met veel vergevingsgezindheid op zijn rottige jeugd terug te kunnen kijken. Zelfs over zijn vader spreekt hij wijs.

    ‘We spreken elkaar weer. Ik zou graag de diepte met hem in willen, vragen waarom hij al dat geweld heeft gebruikt. Maar dat is moeilijk voor hem. Het is wat het is. Meer dan dit kan ik niet van hem vragen. Hij blijft hoe dan ook mijn vader.’

    Tot slot vraag ik Giasi of Rishi Chandrikasing − die ook in jeugdinstellingen verbleef − ook de weg terug naar een rustig bestaan had gevonden als hij niet was doodgeschoten.

    ‘Dat weet ik wel zeker. De laatste keer dat ik Rishi sprak, vertelde hij dat hij zijn moeder trots wilde maken. Ik gaf hem toen tips. Hoe hij aan een eigen kamer kon komen, hoe hij slechte invloeden moest vermijden om niet steeds in de problemen te komen.’

    In gedachten zie ik een kleine stoet jongens voorbijtrekken die kapot gingen aan de ellende in hun leven. Ik bedank Giasi voor zijn verhaal. Het is goed om te horen dat die ellende soms overwonnen kan worden.

    Ryan Giashi Rishi Volkskrant

  • Heerenveense Courant 12 Oct 2018 ‘Rishi: Instinct is verstand dat haast heeft’

    ‘Rishi: Instinct is verstand dat haast heeft’

    Met ruim zeventig mensen zitten we op de toneelvloer van Het Posthuis rondom het kleine speelvlak waarop de drie acteurs van Firma MES uit de doeken doen hoe Rishi aan zijn eind kwam.

    Of liever gezegd, waarom het ging zoals het ging. Rishi werd in 2012 op station Hollands Spoor in Den Haag neergeschoten door een politieman, toen hij op de vlucht sloeg. Hij overleefde het niet.

    De toneeltekst van Kees Roorda geeft een reconstructie van de gebeurtenissen, met getuigenverklaringen, het vonnis van de rechtbank, uitleg over schietinstructies. En na vijf kwartier weten we dat ‘de waarheid’ niet voor het oprapen ligt.

    We kunnen napraten met de acteurs, en we stellen vast dat dit het sterke van ‘Rishi’ is; het brengt je makkelijke (voor)oordeel aan het wankelen. De vraag naar schuld blijft onbeantwoord, maar één ding springt er uit: het ging zo gruwelijk mis doordat ze allemaal bang waren.

    De ‘zwerver’, de politiemensen, Rishi. Dit is misschien de enige waarheid die het verhaal oplevert. De bevestiging dat angst een slechte raadgever is.

    En hoe makkelijk het dan mis kan gaan werd het mooist verwoord in één zinnetje van een betrokkene: ‘Instinct is verstand dat haast heeft’.

  • Radio West 03 Sep 2017 Daan en Roos bij Studio Haagsche Bluf

    Daan en Roos waren een uur te gast bij Tjeerd Spoor in Studio Haagsche Bluf, op Radio West.

    Vanaf 0:20:36 kun je het gesprek hier terugluisteren

Bekijk meer over Rishi